YKS’de Tercih Listesi Hazırlanırken Neye Dikkat Edilmelidir?

2025 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS/TYT-AYT-YDT) sonrasında, milyonlarca adayın hayalini kurduğu üniversitelere yerleşebilmek için 1 Ağustos’ta başlayan tercih süreci, 13 Ağustos’a kadar devam edecek. Peki, adaylar tercih sürecinde en çok hangi hataları yapıyor? YKS’de doğru tercih nasıl yapılabilir? Adana’da, Türkiye’nin nitelikli üniversitelerine kazandırdığı öğrencilerle tanınan Özel Marmara Okullarının eğitim uzmanları, bu soruların yanıtlarını sizler için araştırdı.

YKS Tercihlerinde Hangi Hatalar Yapılıyor?

• Kişilik Özellikleri Tercihlerde Göz Ardı Ediliyor: Adaylar, tercih yaparken popüler bölümlere yönelme, iş kaygısı ve bilinçsiz yönlendirme gibi nedenlerle bireysel özelliklerini, ilgi alanlarını ve yeteneklerini göz ardı edebiliyor.
• Üniversiteler Yeterince Araştırılmıyor: Her yıl milyonlarca adayın tercih yaparken sıklıkla yaptığı hatalardan biri, hedefledikleri üniversitelerin sunduğu kariyer fırsatlarını yeterince araştırmamaktır.
• Bölümler Tam Olarak İncelenmiyor: Adaylar, okumak istedikleri bölümün ders içeriklerini, istihdam imkânlarını ve mesleğin geleceğini sorgulamadan tercih yapıyor.
• Sonuç Belgesi Doğru Analiz Edilmiyor: Adaylar, sınav sonuç belgesinde yer alan puan türü, başarı sırası ve okul başarı puanı gibi bilgileri sağlıklı bir şekilde analiz edemeyebiliyor.
• YKS Kılavuzu Gerektiği Kadar İncelenmiyor: Adaylardan bir kısmı, puan türü, kontenjan, üniversitelerin öğrenim süresi, özel koşul ve açıklamaları ile taban puanlarının yer aldığı YKS Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’nu özenli bir şekilde incelemiyor.
• Özel Koşullar Öğrenilmiyor: Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, detaylı incelenmediği için yükseköğretim programlarının özel koşul gerektiren bölümlerle ilgili sorunlar yaşanabiliyor.
• Başarı Sıralaması Unutuluyor: Kimi adaylar, tercihlerini gerçekleştirirken başarı sıralamalarını dikkate almaları gerekirken, bu işlemi puanlarına göre yapma yanlışına düşebiliyor.
• Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP): Adaylardan bazıları, lise boyunca gösterilen akademik başarı esas alınarak hesaplanan Ortaöğretim Başarı Puanı’nın (OBP) tercihlerdeki etkisini göz önünde bulundurmadan tercih listesi oluşturabiliyor.
• İstek Sırası İhmal Ediliyor: İstek sırası yerine yalnızca yüksek başarı sırasına göre tercih yapmak, adayın hedeflediği bir programa yerleşmesini engelleyebilir.
• Kısa Tercih Listesi Oluşturuluyor: Pek çok aday, başarı sıralamasına güvenerek yalnızca birkaç fakülteyi tercih edebiliyor. Oysa 24 tercih hakkı varken kısa listelerle yetinmek, adayların açıkta kalmasına neden olabilir.

YKS’de Doğru Tercih Yapmanın Tüyoları Nelerdir?

Yetenekler ve İlgi Alanları Dikkate Alınmalı: Adaylar, yetenekleri ve ilgi alanları doğrultusunda, gelecekte yapmayı hedefledikleri mesleğe uygun bölümleri belirlemelidir. Bireysel niteliklerin yanı sıra, yaşam tarzı, liderlik ve yaratıcılık gibi özelliklere uygun bir tercih listesi hazırlanmalıdır.

Tercihler Başarı Sırasına Göre Yapılmalı: Adaylar, tercihlerini yaparken her puan türüne göre oluşturulan ve adayların küçükten büyüğe sıralandığı “başarı sırasını” esas almalıdır.

Liste İstek Sırasına Uygun Hazırlanmalı: Adaylar en çok istedikleri bölümleri ilk sıraya, daha az istediği fakülteleri ise alt sıralara yazmalıdır.

Mutlu Etmeyecek Programlar Listelenmemeli: Tercih listesi hazırlanırken “Yeter ki açıkta kalmayayım” düşüncesiyle gönülsüzce bir program yazmaktan kaçınılmalıdır. Adaylar, keyifle ve isteyerek okuyacakları bölümleri tercih etmelidir.

2025’in Kontenjanları Geçen Yılla Karşılaştırılmalı: Üniversitelerdeki programların kontenjanlarının, bir önceki yılla karşılaştırılması adaylar için faydalı olacaktır. Bir bölümün kontenjanının azalması, o bölüme yerleşmenin zorlaşabileceği ve başarı sırasının yükselebileceği anlamına gelir. Bu nedenle, tercih yapılırken kontenjan değişiklikleri mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

Tercih Kılavuzu Titizlikle Okunmalı: Adaylar, özel şartlar içeren bölümleri doğru anlayabilmek için YKS Tercih Kılavuzu'nu dikkatle okumalıdır.

Yeni Açılan Programlara Odaklanmalı: Tercih listesi hazırlanırken, YÖK tarafından ihtiyaç ve beklentilere göre açılan yeni programlar da değerlendirmeye alınmalıdır.

Bir Rehber Öğretmenden Destek Alınmalı: Tercih döneminde kafa karıştırıcı yorumlar ve yönlendirmelerle karşılaşmak mümkündür. En sağlıklı kararı verebilmek için tercih listesinin oluşturulmasında, bu alanda deneyimli bir rehber öğretmenden destek alınmalıdır.